İsilik Neden Olur İsilik Nasıl Geçer?
Aşırı sıcaklarda ortaya çıkan isilik nasıl geçer?
İsilik neden olur? İsilik nasıl geçer? Özellikle sıcak yaz aylarında, yeni anne ve baba olmuş bireylerin en çok aklına takılan soruların başında bu sorular geliyor. İsilik, bilimsel adıyla “Miliaria”, sıcak ortamlarda ortaya çıkan, derideki gözeneklerin kapanmasıyla oluşan pütürlü kızarıklık, kabarcık ve döküntü durumudur. İsilik herkeste görülebilir fakat en çok da bebeklerde görülür. Bunun sebebi, bebeklerin gözeneklerinin biz yetişkinlere göre daha küçük olmasıdır. Sıcakta ne yapsınlar yavrucaklar. Ayrıca, biz yetişkinlerde de aşağıda bahsettiğimiz durumlarda, bu cilt hastalığı görülebiliyor.
Dilerseniz şimdi, bebeklerde, çocuklarda ve yetişkinlerde görülen isiliğin nedenleri, isilik türleri ve tedavisi ile ilgili soruların cevaplarını bulmaya hemen başlayalım.
İsilik Neden Olur İsilik Nasıl Geçer?
İsilik daha çok, sıcak ve aşırı nemli havalarda karşımıza çıkmaktadır. Sıcakta oluşan ter, derideki gözeneklerden dışarı atılamaz ve derinin altında sıkışıp kalır. Deri altında kalan ter, cildi tahriş eder ve isilik dediğimiz pütürlü döküntüler oluşur. İsilik, vücudun herhangi bir yerinde görülebilir ancak en çok; boyun, yüz, sırt, uyluk bölgeleri ve göğüs kısımlarında meydana gelir. Bebeklerde, bezden ötürü göbek, bel ve popo bölgelerinde ve boyun gibi kıvrım bölgelerinde isilik sıkça görülür. İlk kez anne ve baba olmuş kişiler, bu konuda endişe duyabilirler ki bunda da haklılar. Nasıl olsa, ilk bebek; ilk tecrübe.
İsilik Türleri
Bazı isilikler çabuk geçerken, bazıları ise su toplayan kırmızı döküntüler şeklinde olabilir ve kaşınma hissi yaratabilir. Yani, isilik çeşitli şekillerde görülebilir. Tıp bilimi, isiliği, ter tıkanıklığının oluştuğu derideki seviyeye göre 3 farklı türde yorumluyor. Bunlar;
-
Miliaria Kristalina (Sudamina)
İsiliğin en yaygın ve hafif olanıdır. Cildin en dış yüzeyinde oluşur. Genellikle yeni doğan bebeklerde, gövdelerinin üst kısımlarında, alın ve başın üst kısımlarında meydana gelir. Bu isilik türü küçük terli boncuklara benzer. Kaşıntı yapmaz. Bu tür isilikler, 2-3 saat ya da gün içerisinde iyileşir. İsiliği yok etmek için o bölgeyi yıkamak, odanın ısısını ve nemini azaltmanız yeterli olacaktır.
-
Miliaria Rubra (Kırmızı Döküntü)
Daha çok yetişkinlerde görülen isilik türüdür. Sıcak, nemli ortamlarda ve ateş çıkması oluşur. Derinin en dış katmanın daha derin kısmında oluşan küçük kırmızı kabarcıklardır. Bu kabarcıklar, 1-2 milimetre çapındadır. Süreç kaşıntılı geçebilir.
-
Miliaria Profunda
Nadir görülen isilik türüdür. Genellikle sürekli egzersiz yapan yetişkinlerde görülür. Bu isilik, tekrarlayabilir; kronikleşebilir. Ter kanallarının tıkanması olayı, derinin orta tabakasında olur. Ağrı, baş dönmesi ve bulantı gibi semptomlara neden olabilir.
Peki bu durumlara sebep olan faktörler neler? İsilik neden olur?
İsilik Neden Olur?
Bebeklerde isiliğin oluşma safhası şu şekilde: Bebeğiniz, sıcaktan dolayı terliyor. Daha doğrusu terlemeye çalışıyor ama teri, minicik gözenekleri olan, ince ve narin derisinden dışarı atamıyor. Çünkü bebeğinizin ter bezleri yeterince gelişmemiştir. Teri atamayınca da malum kızarıklıklar ve deri döküntüleri oluşuyor. 1-2 aylık bebeklerde isilik daha sık görülmekte.
Bebeklerde, çocuklarda ve yetişkinlerde isiliğin oluşmasına neden olan faktörleri şu şekilde sıralayabiliriz:
-
İsilik sıcağı sever
Aşırı sıcaklar, aşırı terleme demektir. Duş alınmadığı takdirde, terleme, ter bezlerinin tıkanmasına yol açabilir. Bu durum, yaz mevsiminin en sık karşılaşılan cilt rahatsızlığı isiliğe sebep olur.
-
Ateşli hastalıklar
Ateşli hastalıklar, isilik oluşumuna zemin hazırlayan durumlardır. Genellikle ateşi çıktıktan 2-3 gün sonra kırmızı döküntüler ortaya çıkıyor. Kendi kızımızda da bu durumu yaşamıştık. 1 gün içerisinde de kaybolmuştu.
-
Isıtıcıya ya da sobaya yakın durmak
Odada, uzun süre ısıtıcıya ya da sobaya yakın durmak, yine aşırı terlemeye neden olur. Bir kış gecesi, bebeğinizi kalorifer peteğine yakın yatırırsanız ve üşümesin diye bir de kalın giysiler giydirirseniz, sabahleyin, bu cilt hastalığıyla karşılaşabilirsiniz.
-
Bebeğin sıcak ortamda kalın giydirilmesi
“Bebeğimi üşütürüm” korkusuyla ona gereğinden fazla kalın kıyafetler giydirmek, isiliğe zemin hazırlar. Bu durum, kış aylarında daha çok görülür. Uzmanlara göre, bebekler için ideal oda sıcaklığı, 21-23 derece aralığıdır. Bebek odasında bir termometre bulundurun ve oda sıcaklığını bu derecelerde tutun. “Bir kat daha giydireyim, ne olur ne olmaz” demeyin. Aksi bir durumda, isiliğe davetiye çıkarabilirsiniz.
-
Polyester, naylon tarzı kumaşlar
Polyester, naylon tarzı sentetik kumaşlar, hava geçirmez ve vücudu daha çok terletirler. Ayrıca bu tarz kumaşlar, bebeğiniz hareket ettikçe elektriklenme yapar ve huzursuzluk, öfkelenme hisleri yaratabilir.
-
Dar giysilerin giydirilmesi
Günümüzde bebekler ve çocuklar için moda, trend adı altında göze hoş gelen, albenili kıyafetler üretiliyor. Resimdeki gibi giyinmiş minikleri görünce, insanın; “Oy, ne tatlı, yerim seni” diyesi geliyor. Evet, dar pantolon, dar polyester gömlek, kravat; kısacası yetişkin kıyafetleri bebeklerde şirin duruyor. Ama bu giysiler, ona verdiği zararlara bakarsak, şirinliği örtmüyor.
-
Aşırı kilo veya obezite
Obezite ya da aşırı kilo, normalden daha fazla terlemeye neden olur. Kilolu kişilerde, özellikle kıvrım kısımlarında, isilik görülme riski diğer insanlara göre daha fazladır. Hastalıkların habercisi obeziteden kendinizi, bebeğinizi uzak tutmalısınız.
-
Hareketsiz kalmak
Hastalıktan ya da başka sebeplerden dolayı yatakta uzun süre hareketsiz kalmak terlemeye neden olabilmektedir. Nevresimin ve yastık kumaşının kalitesi de terlemeyi arttıran ya da azaltan bir faktördür. Kendiniz ve bebeğiniz için nevresim alırken, sık dokunmuş, pamuklu, organik kumaşlı olanlarını tercih edin. Pamuk kumaş, vücudunuzun daha iyi hava almasını sağlayacak ve terlemesini engelleyecek.
-
Yeterince yıkanmama
Yazın, sıcak havalarda bebeğinizi her gün, kışın ise haftada 1-2 kere yıkamak gerekiyor. Yeterince yıkanmama durumunda islik durumu baş gösterebilir. Bu durum yetişkinler için de geçerli.
-
Şampuan ya da sabun kalıntıları
Bebeğinizi yıkarken vücudunda şampuan ya da sabun kalıntılarının kalmamasına dikkat etmelisiniz. Vücut, bol suyla iyice yıkanmazsa, derideki gözenekler sabun kalıntılarıyla kaplanabilir ve cilt hava almaz. Bu da cilt hastalıklarına sebep olabilir.
-
Çamaşır deterjanının kalitesi
Çamaşırlarını yıkamak kullanacağınız yumuşatıcı veya deterjanın kalitesi isilik gelişimini etkileyebilir. En iyisi kimyasal madde içermeyen, doğal sabun deterjanı kullanmak. Bir de çamaşırları yıkadıktan sonra ütü ile yumuşatmakta fayda var.
-
Yoğun egzersiz
Sürekli yoğun egzersiz ve spor yapan kişilerde, yeterince yıkanmadıkları zamanlar, isilik oluşabilir. Egzersiz sonrası duş almak, bu cilt rahatsızlığını önlemede etkili ve yeterli olacaktır.
-
Elektrikli battaniye ile yatmak
Kış mevsiminde, üşümemek için elektrikli battaniye ile yatmak, vücudun herhangi bir yerinde kırmızı döküntülere, kabarcıklara neden olabilir.
-
Bebeğin altını az değiştirmek
Bebeğinizin altını sık sık değiştirmediğiniz takdirde, hava almayan bölgelerde isilik ve pişiğe zemin hazırlamış olursunuz.
-
D vitamini eksikliği
Yeteri kadar D vitamini almamış bebeklerde, ileri yaşlarda daha çok terleme görülmektedir. Bu nedenle bebeklerin anne sütü ile beslenmesi ve yeterince güneş ışığı alması gereklidir. Güneşlenirken, uymanız gereken kural, başın güneş ışıklarına maruz kalmaması, bacak ve kollarının güneş almasıdır.
Ayrıca doktorlar, en az 1 yaşına kadar damla şeklinde D vitamini takviyesi almaları gerektiğini belirtiyorlar.
-
Geniz eti ve burun tıkanıklığı
Geniz eti büyük olan ve burun tıkanıklığı yaşayan çocuklarda, terleme çok sık görülür. Özellikle geceleri, daha çok terlerler. Bu rahatsızlığa sahip çocuklarda tedavi ihmale gelmez.
İsilik Nasıl Geçer?
Yukarıdaki bahsettiğimiz nedenlerden dolayı isilik türlerinden biri ile karşılaşırsanız, isiliğin geçirmek için bir dizi önlemler almalısınız. İşte isilik nasıl geçer sorusunun cevapları:
Sıcak Ortamlardan Kaçının
İsilik sıcağı çok sever. Bu nedenle yaz mevsiminde, kendinizi ve bebeğinizi mümkün olduğu kadar sıcak ortamlardan uzak tutun. Dışarıda gölgede durmak, gün içerisinde duş almak, bazen 1-2 saat klimalı ortamlarda durmak, vücudu rahatlatmaya yardımcı olabilir.
Dar ve kalın giysilere dikkat
Gereğinden fazla dar ve kalın giysiler giymek, sizin ve bebeğiniz için de zararlıdır. Bu durum, vücut ısısını yükseltecek ve ardında terleme gerçekleşecektir. Sonunda da kaçınılmaz cilt hastalıkları kendini gösterebilir.
Ateş düşürücü ilaçlar
Bebeğin ya da çocuğun ateşi varsa, kendini daha iyi hissetmesi için ateş düşürücü ilaç verilebilir. Ayrıca, ateşi yüksekken, sıkı giydirmemek gerekiyor.
Pamuklu ve salaş kıyafetler giyinin
Bebeğinizin cildinin nefes almasına izin verin. Bebeğinize yünlü, sentetik ve dar giysiler yerine, doğal pamuklu, salaş ve yumuşak kıyafetler giydirin. Sıcak havalarda giydirilen pamuklu ve rahat kıyafetler, vücudunun hava almasını sağlayacak. Aşırı terlemesine engel olacak. Ayrıca terli kıyafeti tekrar tekrar giydirmek de cilde zarar verebilir.
Uyuduğunuz yerin serin ve havadar olması
Aşırı sıcak ortamda uyumak, isiliğe sebep olabilir. Daha da kötüsü, Allah korusun, genellikle 3-6 aylık bebeklerde, beşik ölümü (SIDS) diye adlandırılan ani ölümlere neden olabilir. Amerika’da bu kayıplar için 90’lı yıllarda “sırtüstü yatma” kampanyası bile yapılmıştı. İsilikten kurtulmak için bebeğin uyuduğu yer, serin (21-23 derece) ve havadar olsun. Kışın yattığı yeri her gün havalandırın ve havanın kuru olmamasına özen gösterin. Bunun için, ısıtıcının olduğu yere içi su dolu bir kap bulundurabilirsiniz. Son olarak, bebeğinizi kalorifere çok yakın yatırmayın. Böylece bebeğiniz daha rahat nefes alacak ve bunalmayacak.
Ilık duş
Yazın alınan ılık duş, büyük-küçük herkes için en iyi rahatlama şeklidir. Bebeğinizin cildinin rahatlaması için ılık suyla duş yaptırın. Bu sayede vücudu rahatlayacak ve isilik ortadan kaybolacaktır. Banyo yapmak ya da duş almak, isilik tedavisinde ilaçtan önce gelen ve daha etkili bir yöntemdir. Hava, aşırı sıcaksa ve her gün duş yaptıracaksanız, her seferinde sabun kullanmanızı tavsiye etmem. 1 gün sadece suyla, diğer gün ise sabun kullanarak yıkayabilirsiniz.
Ağır idman yapan kişilerde de terleme olayı çok olduğundan, her idman sonrası duş almaları gerekiyor.
Banyo sonrası krem
Banyodan sonra, isiliğin vücudun daha çok görülebilecek bölgelerine, kıvrım yerlerine nemlendirici krem ve losyon kullanmak, o bölgeyi serinletip rahatlatabilir. Kaşıntıyı azaltmak için doktor kontrolünde hafif kortizonlu krem kullanılabilir.
Bebeğin bezini sık değiştirin
Bebeğinizin bel ve popo bölgelerini isilikten ve pişikten korumak için bezini sık değiştirmelisiniz. Bebeğin cildinin nefes alması için bu bölgelerinin temizliği şart.
Stres ve kötü alışkanlıklardan uzak durun
Stres, alkol ve sigara, birçok ölümcül hastalıklara neden olduğu gibi, aşırı terlemeye de sebep olan kötü kavramlardır. Alkol, sigara kullanan kişiler ve strese maruz kalanlar, daha çok terlerler. Bu yüzden uzmanlar, stresten ve kötü alışkanlıklardan kesinlikle uzak durmanızı tavsiye ediyorlar.
Aşırı kahve, çay, çikolata ve baharat tüketmeyin
Kahve, çay gibi sıcak içecekler, çikolata ve bazı baharatlar terlemeye neden olan faktörler arasında yer almaktadır. Bunları aşırı tüketmekten kaçınmalısınız.
Ne Zaman Doktora Gitmeliyim?
İsilik, her ne kadar hayati riski olmasa da ihmale de gelmeyen bir hastalıktır. Fakat oluşan döküntü veya kabarcıklar, birkaç günden daha uzun sürerse, iltihaba, enfeksiyona dönüşebilir. Aşağıda belirttiğimiz belirtilerle karşılaşırsanız, hemen doktora görünmeniz gerekiyor.
- İsiliğin birkaç günden fazla sürmesi
- İsilik olan yerlerde şişme, iltihap, ağrı ve sıcaklık artışı
- Ateş yükselmesi ve titreme
- Baş dönmesi, bulantı ya da kusma
- Boyun, kasık ve koltuk altındaki bezelerin şişmesi
- Vücutta görülen aşırı doku bozukluğu (lezyon)
Sonuç olarak isilik, bahsettiğimiz nedenlerden dolayı büyük-küçük herkeste görülebilen, bulaşıcı ya da mikrobik olmayan bir lezyondur. İsiliğin, ter tıkanıklığının oluştuğu derideki seviyeye göre farklı türleri bulunmakta. Bazıları 1 gün içerisinde hafif bir şekilde iyileşirken, bazıları da birkaç günden daha fazla, kaşıntılı ya da daha ağır olarak devam edebiliyor. Baş dönmesi, mide bulantısı, kusma, doku bozukluğu ve ateş çıkması gibi. Bu durumlarda, doktora görünmekte fayda var. Yazımızda, doktora ne zaman gidileceğinden söz etmiştik. Umarız, isilik neden olur ve isilik nasıl geçer sorularının cevaplarını bulmanıza yardımcı olmuşuzdur.
[os-widget path=”/yemekta/yaz%C4%B1-de%C4%9Ferlendirme” of=”yemekta” comments=”false”]
Ayrıntılı güzel bir yazı olmuş.
Bu aralar havalar serin geçiyor isilik olma durumu zor gibi sanki😀
Daha detaylı bir yazı görmedim. Emeğine sağlık hocam.