Karadeniz Bölgesi Yemek Kültürü
Meşhur Karadeniz Yemekleri
Hey gidi Karadeniz! Kara sevdasına yandığım. Kıvrak zekaya sahip vatan sevdalısı güzel insanları, doğa güzellikleri, ahşap evleri, yaylaları, hırçın denizi, fıkraları, hamsisi, fındığı, mısırı, çayı, horonu… Karadeniz deyince akla ilk gelen sözcüklerdir bunlar. Ülkemizin cennet köşesi olan Karadeniz Bölgesi yemek kültürü ve Karadeniz yemekleri hakkında aradığınız tüm bilgileri bu yazımızda bulabilirsiniz. Bölgeye ait yöresel yemekler, Karadeniz kahvaltısı, çorbalar, pilavlar, hamsi yemekleri, hamur işleri, sebze ve baklagil yemekleri, meyvelerle yapılan Karadeniz yemekleri, et yemekleri, tatlılar, içecekler, Karadeniz pideleri, salatalar ve mezeler, alt başlıklar halinde aşağıda mevcut. Ayrıca bölgemizin yemek kültüründeki çeşitliliğin sebepleri neler? Meşhur Karadeniz Yemekleri neler? Bu soruların cevaplarına da yer vereceğiz. Karadeniz turumuz başlıyor!
Karadeniz Bölgesi Yemek Kültürü Karadeniz Yemekleri
Adını denizinden alan bölgemiz, batıdan doğuya doğru uzanan geniş bir coğrafyaya sahiptir. Türkiye’nin 3. büyük bölgesi. Karadeniz boyunca paralel uzanan dağlar, iç kesimle kıyı kesimi arasında iklim farklılıklarını ortaya çıkarmıştır. Bölgenin kıyı kesimlerinde, neredeyse her ay yağmur yağar. iç kesimlerde ise karasal iklim hakimdir. Yazlar sıcak, kışlar soğuk. İklim farklılığı ve dağların yüksekliği, tarım işlerini etkileyen en önemli etmenlerdir. Yapılan yemekler, buna göre şekillenmiştir. Ayrıca şehirlerin hırçın ama bereketli Karadeniz’e olan konumu sebebiyle balıkla yapılan yemek çeşitleri de bir hayli fazladır. Özellikle de hamsiyle.
“Bölgemizin yemek kültüründeki çeşitliliğin sebepleri neler” sorusuna cevabını bulduk. Şimdi dilerseniz, aşağıdaki başlıklara tıklayarak istediğiniz bilgiye kolayca ulaşabilirsiniz.
- Meşhur Karadeniz Yemekleri
- Karadeniz Kahvaltısı
- Hamur İşleri
- Hamsi Yemekleri
- Karadeniz Çorbaları
- Sebze ve Baklagil yemekleri
- Meyvelerle Yapılan Karadeniz Yemekleri
- Et Yemekleri
- Pilavlar
- Salatalar
- Tatlılar
- İçecekler
Meşhur mu Meşhur Karadeniz Yemekleri
Diğer bölgelerimizde olduğu gibi, Karadeniz’deki illerimizin de her birinin bol kepçeden meşhur oldukları yemekler mevcut. İsterseniz, bölgenin en bilinen yiyeceklerine şehir şehir bir bakalım da uşaklar!
Bolu ve Düzce’ye ait meşhur Karadeniz yemekleri
Bolu‘da ve Düzce‘de bal kabağı ve patates, en çok yetiştirilen sebzelerdir. Bolu’dan geçerken yol kenarında çuval çuval patates satan çiftçiler göreceksiniz. Onlardan ucuza patates alabilirsiniz. Ev hanımlarının kendileri yapıp pazarlarda sattıkları patatesli ekmeğini mutlaka yemelisiniz. Suyu sert, adamı mert olan ilimizde, birçok mantar çeşidi de yetişmektedir. Bunlardan bir tanesi de, sarıkız mantarıyla yapılan tarifini de verdiğim yumurtalı mantar. Bir de yolunuz Bolu’ya düşerse, yoğurtlu gözlemeden yemeden ayrılmayın derim.
Karabük ve Samsun’a ait meşhur Karadeniz yemekleri
Karabük‘e bağlı Safranbolu’da, mucize bitki olarak görülen safran üretilmektedir. Bu baharat; pilav, çorba, zerde ve lokum gibi yemeklerin içine konur ve lezzet, dörde katlanır. Safranbolu evlerini, sokaklarını ve kentin tarihini gördükten sonra, ayrılık vakti geldiğinde Safranbolu lokumunu da yanınızda götürmeyi unutmayın.
Zonguldak‘ta, Osmanlı çileği meyvesi çok meşhurdur. Her sene, Zonguldak’ın ilçesi Ereğli’de, Mayıs ayının sonlarına doğru Osmanlı Çilek Festivali yapılır. Her iki ilimizde hamur işleri de meşhurdur. Pirinçli börek, Eflani çöreği, gözleme ve Devrek beyaz baklava da yörenin diğer kültürel değerleridir.
Bartın, Kastamonu ve Sinop neyi meşhur?
Bartın da Zonguldak ve Karabük gibi gibi hamur işleriyle ünlüdür. En bilindikleri; Bartın gözlemesi, tavuklu börek, Amasra salatası ve tatlı böreğidir. Adına festivaller yapılan Bartın çileği ise, ilimizin meşhur meyvesidir.
Kastamonu, Taşköprü sarımsağıyla meşhurdur. Bunu, sarımsak satan seyyar satıcılarının anonsundan da duymuşsunuzdur: ” Kışlık, taze Kastamonu, Taşköprü sarmısahg geldi.” 🙂 Aroması, kokusu ve içerdiği mineraller bakımından Dünya’nın en iyi sarımsağı diyebiliriz. Pastırma, sucuk yapımında kullanılması gereken bir lezzettir diye düşünüyorum. Kastamonu’ya ait siyez buğdayı ise, Dünya’nın ilk buğdayı; yani buğdayların atasıdır ve oldukça sağlıklıdır.
Sinop, içli tava, nokul, mısır tatlısı ve mısır çorbasıyla; Çorum iskilip dolması ve kebapları ile bilinir.
Samsun, Amasya ve Tokat neyi meşhur?
Samsun, Bafra ve Çarşamba ovalarına sahip, tarım faaliyetlerinin en çok yapıldığı illerimizden birisidir. Daha çok fasulye ve mısır üretimi yapılır. Samsun, yemeklerden en çok “nokul” (Bafra nokulu) denen hamur işi, mısır çorbası ve Vezirköprü katık böreği ile meşhurdur. Nokul, cevizli-üzümlü, patatesli ve ıspanaklı çeşitleriyle açma böreğe benzeyen bir hamur işidir. Katık böreği ise Vezirköprü’de, yarma buğday, yoğurt, un, dereotu ve maydanoz ile yapılan lezzetli hamur işidir.
Amasya, sert, iri ve lezzetli elmaları, tatlısı, şıngır kebabı, çöreği ve patlıcan çullaması ile meşhur.
Şıngır kebabı, adını şıngır şişlerinden almıştır. Alaca soyulmuş ince patlıcanlar, halka halka doğranır. Bir patlıcan bir kuzu kuşbaşı şeklinde bu şişlere dizilir ve pişirilir. Sivri biber de közlenerek kebapla birlikte servis edilir.
Domates‘in bolca yetiştirildiği Tokat‘a ait cevizli bat, Tokat kebabı, çemen ve mirik köfte en meşhur lezzetlerdir. Ayrıca Tokat’ın Zile ilçesinde oraya ait üzümlerle yapılan beyaz Zile pekmezi de meşhur yiyeceklerdendir. Tokat kebabı, soğan, biber ve baharat ile terbiye edilmiş kuzu etleri, rulo şeklinde kesilmiş patlıcanlarla şişe bir bir dizilir. Şişin başına, daha lezzetli olması için, kuyruk yağı da konur. Başka bir şişe de domates, biber dizilir ve kebap ocağında ayrı ayrı şişlerde pişirilir. Pişen etler ve sebzeler tepsiye konur. Pişerken damlayan etlerin yağlarını da üstüne döktükten sonra ekmeği tepsideki suya banarak afiyetle yenir.
Ordu ve Giresun
Fındık ve bal, Ordu‘nun en meşhur yiyecekleridir ve aynı zamanda yörede yaşan insanların da ilk sırada yer alan geçim kaynaklarıdır. Kirazın ana vatanı olan Giresun‘da da fındık, önemli geçim kaynağıdır. Kiraz, soğan ve tereyağ ile yapılan kiraz tuzlusu kavurma, mısır ekmeğiyle servis edilir.
Trabzon, Gümüşhane ve Bayburt
Trabzon mutfağında ilk sırayı hamsi yer alıyor. Hamsili pilav, hamsi pilaki, hamsi tava, hamsi çorbası ve hamsi dolması, hamsiyle yapılan en meşhur balık yemekleridir. Karalahana ile yapılan yemekler, mısır unu, Trabzon kolot peyniri ve tereyağ ile yapılan kuymak ve dana etiyle hazırlanan Akçaabat köftesi de vazgeçilmez yemekleri arasındadır. Trabzon hurması, şehrin ismini almış meşhur bir meyve. Ha, bir de fasulye turşusu, sarımsak, soğan ve sıvı yağ ile yapılan turşu kavurmasını da unutmayalım. Turşu kavurması, Karadeniz’in çoğu illerinde sıcak, soğuk fark etmez, severek yenir. Alternatif olarak, lahana turşusuyla da yapanlar var.
Gümüşhane ve Bayburt, en çok kuşburnu çayları ve lor dolması ile meşhur illerimizdir. Ayrıca pestil, lor dolması, siron ve peynir çeşitleri Gümüşhane’nin, tel helvası, kokoç çorbası ve galacoş da Bayburt’un diğer ünlü yemekleridir. Kokoç çorbası (datli çorba), bayramlarda yapılan tatlı bir çorbadır. Normal zamanlarda da gelen misafirlere ikram edilir. Kuru kayısı, kuşburnu, kuru incir, kuru üzüm gibi kuru meyvelerle yapılan çorba, soğuk içilir.
Rize ve Artvin
Rize, her derde deva, şifa kaynağı Anzer balıyla meşhur ilimizdir. Arıların yaklaşık 500 farklı tür çiçekten topladıkları bu nadide balın, Dünyanın her yerinden alıcısı var. Bunun dışında çayı ve hamsiyle yapılan yemekleri de çok meşhurdur. Bunlardan birisi de hamsi koli. Adına dörtlük yazılan; hamsi, mısır ekmeği ve sebzelerle hazırlanan bir lezzet.
Ah hamsinun tavasi,
Helenda ızgarasi.
Hamsi koli yedun mi?
Rizelinun pastasi.
Artvin‘de doğal olarak yetişen bir zeytin türü olduğunu biliyor muydunuz? “Butko zeytini”. Bu zeytinlerle elde edilen zeytinyağının tadı harika. Öyle ki, üstün lezzet ödülü bile almış. Hamsili pilav, Trabzon’da olduğu gibi, Rize ve Artvin illerinde de severek yenen bir yemektir. Trabzon hurması olarak bilinen cennet hurması, Artvin’de de yetiştirilmektedir.
Meşhur Karadeniz yemekleri sadece bu lezzetlerden ibaret değil elbette. Karadeniz Bölgesi yemek kültürü içerisinde bulunan diğer nefis yemeklerini de alttaki başlıklar için sakladım, da. 😉 Hadi, buyurun kahvaltı sofrasına.
Karadeniz Kahvaltısı
Karadeniz kahvaltısı, Trabzon ekmeğini mıhlamaya bandıktan sonra üstüne içtiğiniz bir yudum taze çaydır. Temiz havasını içinize çektikten sonra, yeşilin en güzel tonlarını karşınıza alarak, donattığınız doğal lezzetler sofrasıdır. Tereyağı, peynir çeşitleri, kaymağı, reçeli, balı, mısır ekmeği, Trabzon ekmeği; her şeyi nefis ve doğal.
Süt ürünleri
Karadenizliler, yemyeşil doğada, Karadeniz’in yaylalarında otlanan hayvanlardan elde ettikleri kaliteli sütle tereyağ, kaymak ve çeşit çeşit peynirler yaparlar. Bölge halkının taze sütle yaptıkları köy tereyağının tadı harikadır. Kaymağı, genelde manda ya da inek sütüyle yaparlar. Hangisiyle daha nefis olur derseniz, inek sütüyle yapılan derim. Bir dilim ekmeğe kaymak ya da tereyağı, üstüne de bal sürüp aradığınız lezzeti keşfedebilirsiniz. Bolu’da teyzelerimizin evde yaptıkları taze yayla peyniri pazardan bulabilirsiniz. Meşhur Tire torba peyniri, inek sütüyle yapılır. İmansız peynir, eridiğinde uzayan yağsız peynirdir. Börek ve kuymak yapımında kullanılır. Artvin’e ait tel tel çeçil peynir, kuymak yapımının ana malzemesidir.
Trabzon otlu peynir, Giresun küflü tulum peyniri, manda sütünden yapılan Bafra peyniri ve Ordu’da “olaman” dedikleri tuluma basılan çökelek ve Artvin’de inek sütüyle yapılan gorcolo, bölgenin diğer peynir çeşitleridir.
Reçeller, pekmezler ve bal
Zonguldaklıların Osmanlı çileğiyle yaptıkları çilek reçeli, Giresun halkının beyaz ya da kırmızı kirazlarla yaptıkları kiraz reçeli, Trabzon, Rize, Giresun ve Artvin de yapılan yaban mersini reçeli ve Ordu’dan incir reçeli, kahvaltıda damağınızı tatlandıracak lezzetlerdir. Trabzonlular bu reçele “ligarba”, Rizeliler ise “likapa” derler. Ekşi tat sevenlerse, kızılcık ekşisini, Kastamonu’nun erik mermalatı ile elma ekşisini yiyebilirler.
Karadenizlilerin beyaz dutla yaptıkları doğal dut pekmezi ile mis kokulu kara üzümle yaptıkları üzüm pekmezi hem çok sağlıklı, hem de çok lezzetli.
Tüm Dünyaya nam salmış Anzer balı, ilaç niyetine kullanılan deli bal, Kaçkar Dağlarından çiçek balı, Ayder çiçek balı ve kestane ağaçlarının çiçeklerinden gelen kestane balı, Karadeniz kahvaltısı yemekleridir.
Kahvaltılık hamur işleri
Mısır ekmeği, Karadeniz Bölgesi yemek kültürü içerisinde en ünlü hamur işidir. Sıcak sıcak çok daha lezzetlidir. Kaygana, bu bölgede daha çok sade yapılır. Yumurtayla su birlikte çırpılır ve yavaş yavaş un eklenir. Son olarak maydanozla tuz eklenir ve akışkan kıvam elde edilir. Tavada sıvı yağda pişirilir. Karadeniz’in öz krepi ya da “has krep” desek yanlış olmaz. Kahvaltı ekmeği gömeç, Bolu patatesli ekmek, Amasra ve Bartın’a ait çöven ekmeği, kahvaltıda yenen diğer meşhur ekmeklerdir.
Uzungöl için ayrı bir paragraf açmak istiyorum. Biliyorsunuz, Karadeniz kahvaltısı manzarasız olmaz. Manzara deyince de ilk aklıma gelen yer burası. Turizm merkezi olan Uzungöl, “Trabzon’un Cennet köşesi” desek yanlış olmaz. Burada, kahvaltı eşliğinde manzaranın tadını çıkarabilir, yamaç paraşütü ve bisiklet turu yapabilirsiniz. Tam bir huzur ve eğlence merkezi!
Karadeniz Bölgesi Yemek Kültürü: Hamur İşleri
Karadeniz yemekleri içerisinde yer alan, mısır ve buğday unuyla yapılan nefis hamur işleri, günün her öğününde sevenlerine lezzet şöleni yaşatıyor. Pideler, ekmekler, simitler, börekler, gözlemeler ve daha neler neler… Bölgenin temel besin maddesi olan mısır, en fazla Samsun’da yetiştirilmekte ve Doğu Karadeniz illerinde daha çok tüketilmektedir. Buğday unu ise, bölgenin çoğu yerinde kullanılmaktadır. Bölge halkı, ekmek yapımında genelde maya kullanırlar. Bunu ekmeğin kokusundan anlayabilirsiniz.
Ekşi maya ve ekmek
Karadeniz’in klasik mısır ekmeği; mısır unu, yoğurt, su, tuz ve tereyağ ile yapılır. Bütün malzemeler ile el yakmayacak sıcaklıkta su birlikte yoğurulur. Tepsi yağlanır ve hamur tepsiye yaydırılır. 200 derecede üstü kızarana kadar fırında pişirilir. Trabzon ekmeği, tam ekşi mayayla yapılan ve kendine has kokusu olan yuvarlak şekilde iri ve sert ekmek. Ateş tuğla fırında pişirilir. Hamsi koli, mısır unu, hamsi, pırasa, soğan, maydanoz, domates ve taze soğan ile yapılan ve yine, Doğu Karadenizlilerin en çok tükettiği bir ekmek türüdür. Küçük parçalar halinde doğranmış bayat mısır ekmeği, tereyağ, soğan ve yoğurt ile hazırlanan kalaco, sıcak sıcak yenir. Rize’nin az tuzlu, susamsız simidi, Rize simidini, fırınlarda ve seyyar simitçilerde rahatlıkla bulabilirsiniz. Kastamonu etli ekmek, gözlemeye benzer. Yufkanın ortasına kıyma harcı konur ve yarım ay şeklinde kapatılır. Tava ya da sacda pişirilir. Golit, esmer buğday unuyla yapılan Ordu ilimize ait ekmektir.
Pide: Karadeniz Bölgesi Yemek Kültürü
Sadece bu bölgede değil; diğer bölgelerimizde de açık kapalı, çeşit çeşit pideler satan restoranlar, Karadeniz Bölgesi yemek kültürü yansımalarıdır. Un, bol tereyağ, yumurta ve şeker ile hazırlanan Trabzon yağlısı, yuvarlak şekilde yapılan, üstü açık bir pide çeşididir. Samsun kıymalısı, uzun kayık şeklinde yapılan kapalı bir pide. Ayrıca Karadeniz’e ait kuşbaşılı, peynirli, kavurmalı, pastırmalı, yumurtalı ve karışık birçok pide çeşitleri bulunmaktadır. Karadeniz pideleri, damakta bıraktıkları tada istinaden bizden güzel bir sözü hak ediyorlar: “Kapalı pideler lezzetini gizler, açık olanlar ben buradayım der.”
Ekmek ve pide dışında diğer hamur işleri şunlar:
Tokat böreği, reçelle birlikte ikram edilir. Amasya çöreği, bal kabaklı, peynirli, kıymalı, patlıcanlı, yoğurtlu ve karışık çeşitleriyle Bolu gözlemeleri ve alt üst böreği, Trabzon pazı burmalısı, Rize kaynana lokumu, Giresun’un fındıklı burma böreği, Artvin’e ait silor, Sivas ve Samsun nokulu, kavut unuyla yapılan haşıl (Rize), Trabzon pidesi ve Zonguldak’tan pirinçli börek bölgenin yine en bilindik ve leziz hamur işi yemekleridir. Bu saydıklarımızın dışında daha birçok hamur işi de bulunmaktadır.
Uy Hamsi Yemekleri
Karadenizliler için hamsi, bir yaşam biçimidir, hayatın anlamıdır. Karadeniz’in vitrini, fakirin ekmeği ve emeğin karşılığıdır. Allah (c.c)’ın bizlere sunduğu bu doğal nimet, gırgır teknelerinden evlerimize gelir. Hamsiyle yaptığımız her yemek, ayrı bir lezzettir. Karadeniz Bölgesi yemek kültürü incisi hamsi ile nefis pilavı, tavası, ızgarası, buğulaması, hamur işleri, köftesi, ekşilisi, çorbası, tatlısı, sarması, ekmeği ve mücveri yapılmaktadır.
Hamsi köftesi, kılçıksız hamsi filetosu, mısır unu, yumurta, soğan, maydanoz, karabiber ve bayat ekmek içi malzemeleriyle yapılır. Bütün malzemeler ince kıyılır ve birlikte yoğurulur. Köfte topları yapıp mısır ununa bulayarak kızgın yağda pişirilir. Hamsi ekşilisi, daha çok Rize ilimizde yapılır. Limonla birlikte pişirildiği için ekşili ismi verilmiştir. Soğuk servis edilir. Hamsi kuşu, maydanoz, nane ve soğan ile yapılan harcın hamsilerle sarılmasıyla hazırlanır. Hamsi sarma, hamsi, zeytinyağı, karabiber, soğan ve maydanoz ile hazırlanan harcın karalahana yapraklarıyla sarılarak rulo haline getirilir. Fırına dizip üstlerine yağ sürerek fırında pişirilir ve afiyetle yenur.
Ha, bir de; “Hamsi yedukten sonra helva yiyecesun ki hamsi ölduğuni anlasun.” 😉
Karadeniz Çorbaları
Karalahana (pancar), hamsi, mısır, arpa, buğday, kabak, patates, lobya (fasulye), ısırgan, bakla, tarhana ve yoğurt gibi malzemelerle birbirinden güzel Karadeniz çorbaları yapabilirsiniz.
Sebzeler ve hamsi ile yapılan Karadeniz’in hamsi çorbası hem iç ısıtıyor, hem de sağlığa çok iyi geliyor. Aşçısıyla meşhur Bolu’da, patates, yoğurt, sarımsak, pul biber ve tereyağ kullanılarak yapılan patates çorbası çok lezzetli ve tam bir mide dostu. Ayrıca buranın kabak çorbası da çok meşhurdur. Patates çorbasını yaparken son aşamada, pul biberi tereyağ ile kızdırıp üstüne dökmeyi unutmayın. Kırılmış mısırlarla yapılan korkoto ve kurulmuş kuru fasulye ile hazırlanan hopi, Rize’nin nefis geleneksel çorbaları. Toyga çorbası, süzme yoğurt, yarma, nohut, un, yumurta ve nane kullanılarak yapılan Amasya çorbasıdır. Ayrıca Amasya’nın sakala çarpan çorbası vardır ki mercimek ve erişte ile hazırlanan nefis bir çorbadır. Orduluların bakla çorbası, kuru kırık mısır ve mısır unuyla hazırlanan Trabzon mısır çorbası, Bartın’ın kuru naneli yufka çorbası, yeşil mercimek, nohut, et suyu ve erişte ile yapılan Tokat bacaklı çorba enfes yemeklerdir.
Son olarak, Karabük’ün tarhana ve sütlü keşkek çorbası, mısır, dövülmüş kuru fasulye, Samsun’un fasulyeli ve barbunyalı mısır çorbaları, Çorum’dan çatal aşı, Gümüşhane’nin kuşburnu ve gendime çorbaları ve Bayburt’a ait ayran aşı, bölgenin nefis mi nefis diğer meşhur çorbaları. Şimdi size bir soru: Bartın’a ait bir çorbadır. Yapımında mısır unu, kıyma, kaşar peyniri gibi malzemeler kullanılır. İçine küçük kare şeklinde kesilmiş kızarmış ekmekler konur. Bu çorbanın adını bilen el kaldırsın.
Bölgenin Sebze ve Baklagil Yemekleri
Karadenizliler, bölgede yetişen güzelim sebze ve baklagiller ile oldukça güzel yemekler hazırlarlar. İşte bunlardan bazıları:
Fasulye diplesi, taze fasulye, pirinç, domates ve soğandan oluşan malzemelerin Giresun’da nefis tada dönüşmüş halidir. Özellikle Rize ve Trabzon’da yapılan turşu kavurması için baş rol fasulyeye aittir. Turşu kavurması; fasulye turşusu, soğan, sarımsak ile hazırlanır. Artvinliler puçuko yemeğini, kurutulmuş taze fasulye, salça ve az bulgur ile yaparlar. Üstüne sirke dökerek de yenebilir. Sinopluların yaptığı sirkeli pırasa soğuk olarak yenir.
Mantarla yapılan yemekler, Tokat’ın bakla sarması, Bayburt’tan ekşi lahana ve yeşil mercimekle yapılan galacoş, Artvin’in karalahana sarması, Gümüşhane’den pazı ile hazırlanan lemiz, Kastamonu patates paçası, Artvin güveçte kuru fasulye ve Ordu’dan pancar döşemesi, nefis sebze ve baklagil yemekleridir.
Meyvelerle Yapılan Karadeniz Yemekleri
Bölgede meyvelerle hazırlanan nefis yemekler de var. Nasıl? Evet, yanlış duymadınız. Bunlardan bazıları; ayva yemeği, kiraz tuzlusu kavurması, erik yahnisi ve erikli sarma, çalı çileği (yaban mersini) çorbası, taflan kavurması ve Artvin’den kaysefe.
Kaysefe, erik ve kayısı kurusuyla hazırlanır. Kurutulmuş meyveler şeker ve suyla pişirilir. Üstüne de eritilmiş tereyağ ve ceviz gezdirilir. Süper. Kiraz tuzlusu kavurması için öncelikle kirazların su ve kaya tuzuyla tuzlanıp şişelerde bekletilmesi gerekiyor. İstenen kıvama geldiğinde soğanla birlikte tereyağda kavrulur. Ne ince işçilik değil mi? Çalı çileği çorbası, yaban mersinleri, fasulye ve yarma mısırla suda pişirilmesi ve üstüne kavrulmuş soğan ilave edilmesiyle yapılır.
Et Yemekleri
Karadeniz Bölgesi yemek kültürü, et sevenlere tavuk, kaz, hindi, kuzu, pastırma ve dana etiyle yapılan nefis et yemekleri sunmaktan da büyük mutluluk duyar! Tam bu cümleyi yazdığım anda klavyenin boşluk tuşu çıktı. 🙂 Lezzete dayanamadı, bıraktı kendini.
Koyun eti ve kuyruğu, nohut, buğday ve çemenle hazırlanan Amasya usulü keşkek, “cab” adı verilen keşkek çömleğinde yapılır. Sıcak olarak servis edilir. Ayrıca Amasya’nın pastırmayla yaptıkları yemekler 10 numaradır. Simit tiridi, bayatlamış simit, kıyma, yoğurt, sarımsak, yoğurt ve baharatlar ile yapılan Kastamonu yemeğidir. Simit Kastamonu simidi olursa daha lezzetli olur. Bayburt tavası, koyun eti ve patatesle yapılan şahane bir yemektir. Çorum iskilip dolması, et, pirinç ve soğan ile kısık ateşte yapılmaktadır. Abant kebabı, kuşbaşı dana eti, bostan patlıcan ve diğer sebzelerle hazırlanan Bolu yemeğidir. Banduma, diğer adıyla ıslama, tavuk, tereyağ ve yufka ile hazırlanan Kastamonu yemeğidir. Üstüne ceviz dökülerek servis yapılır.
Etli pancar sarması, Rize kavurması, Düzce köftesi, Gümüşhane’den ayvalı et, Karabüklülerin bütün et yemeği, Bayburt’un işkembe köftesi, Bolu’da tavuk ciğeriyle yapılan kedi batmaz, Ordu Çerkez tavuğu ve Trabzon’dan hırtlama köfte, bölgemizin damakta unutulmayacak lezzetler bırakan et yemekleridir. Ayrıca yukarıdaki “Meşhur Karadeniz Yemekleri” başlığımızda da et yemeklerinden bahsetmiştik.
Pilavlar
Bölgenin hamarat insanları, diğer yemeklerin yanı sıra, pirinç ve bulgur ile de çok lezzetli pilavlar yaparlar. Doğu ve Orta Karadenizliler, fasulyeli yemeklere bayılırlar. Bunlardan biri de taze fasulye ve pirinçle yaptıkları diple fasulyeli pilav. Artvin usulü bal kabaklı pilav tereyağı ile pişirilen nefis bir yemektir. Mengen pilavı, olsa da yesek, kuzu eti, mantar, bazı sebzeler, karabiber ve ceviz içi ile yapılan harika bir Bolu yemeğidir. Kastamonu yöresine ait ekşili bulgur pilavı, siyez bulguru ile yapılan lezzetli bir yemektir. yemeğe ekşiliğini veren, malzeme listesinde olan ekşi yoğurttur.
Hamsili pilav, Bolululara ait paşa pilavı, Trabzon’dan Kalkanoğlu pilavı ve Bayburt’un haşlanmış işkembe ve pirinç ile yaptıkları ditme pilavı bölgenin lezzetli yemekleridir.
Salatalar ve Mezeler
Bolu’da adı paşa pilavı ama kendisi salata olan nefis bir lezzet var. Bolu, bu salatayı patates, yumurta, yeşil soğan, biber ve maydanoz ile yapar. Patlıcan çullaması, Amasyalıların yaptığı çok lezzetli bir mezedir. Diken ucu (melocan) denen bitkiyle yapılan salataya soğan ve zeytinyağı da eklenir. Tokat çemeni, sarımsak ve baharatlar ve çemenle hazırlanan iştah açıcı bir meze türüdür. Giresun’da karalahana diplesi, lahanaların ince kıyılıp haşlanması ve ardından diğer malzemelerle birlikte kavrulmasıyla yapılır. Akçaabat piyazı, fasulye, marul, limon ve soğan ile hazırlanır. Kuş otu salatası, haşlanmış kuş otunun üstüne zeytin yağı ve tuz eklenerek yapılır. Amasra salatası, bol malzemeyle yapılan, sanat eserini andıran Osmanlıdan miras kalmış bir salatadır. Amasra’daki balık lokantalarında sofrada mutlaka bu salata bulunur. Sinop’un sebzeli palamut salatası, Bolu salatası ve hamsi salatası, Karadeniz sofrasının diğer yemekleridir.
Tatlılar
Karadeniz Bölgemize ait tatlılar, nefis tatlarıyla Türkiye’ye nam salmış yemeklerdir.
Laz böreği, ismi sizi aldatmasın, şahane bir Karadeniz tatlısıdır. İçine, süt ve yumurta ile hazırlanan muhallebi konan, üstüne de tereyağ ve az karabiber dökülen şerbetli bir tatlı. Oldukça doyurucudur. Ana yemek niyetine yiyebilirsiniz. Kara çuval, kara pekmez, un ve su ile yapılan Çorum helvası. Rize’de kara üzüm ile yapılan mor renkli pepecura tatlısı, muhallebi kıvamındadır. Zonguldak’ın kültürel mirası beyaz baklava; tereyağ, az yufka, ceviz ve tereyağ ile hazırlanır. Tam 55 kat az kurutulmuş yufka, tepside hafif ateşte pişirilir ve üzerine şerbet dökülerek yapılır. İç malzeme olarak ceviz kullanılır. Amasya tatlısı, içine ceviz konan, üstüne Hindistan cevizi serpilen şerbetli bir tatlıdır.
Giresun’dan elma kurusu tatlısı ve fındıklı burma baklavası, Ordu usulü fındıklı burma tatlısı, Zonguldak’ın tel kadayıfı, Karabük’ten höşmerim ve su muhallebisi, Safranbolu baklavası ve safranlı zerde, Artvin’den büzme katmer ve Akçakoca’nın melengüççeği, bölgenin diğer nefis tatlıları.
İçecekler
O kadar yemek ve tatlıyı yedikten sonra, çay içmeden masadan kalkmak olur mu? Bölgede, Doğu Karadeniz bölümünde yetişen çay; kahvaltıda, yemekten ya da tatlıdan sonra içilen en keyif verici ve en sıcak içecektir. Can sıkıntısına iyi gelen çayı bir de Karadeniz’in doğa güzellikleri arasında içmek ayrı bir ayrıcalıktır. Ayrıca milli içeceğimiz ayran, kuşburnu ile yapılan içecekler içilir. Kurutulmuş kuşburnu ile çayı, tazeyken marmelat şeklinde içilir.
Son Sözler
Sonuç olarak Karadeniz Bölgesi yemek kültürü, sadece sofradaki o güzelim yemekler ile sınırlı değil. Bu muhteşem kültürümüzü anlamak için havasını solumak, yeşilini yaşamak, suyundan içmek ve Karadeniz’i hissetmek gerekiyor. En önemlisi de sıcak, mert ve delikanlı insanlarıyla aynı sofrada oturmanız, muhabbet etmeniz ve bir de, kendinize güveniyorsanız, horon tepmeniz. Yazımızda Karadeniz Bölgesine ait kahvaltılıklardan tutun da, hamur işlerine, meyve, sebze ve baklagillerle yapılan yemeklerine, pide ve içeceklerine kadar geniş bilgilere yer vermeye çalıştık. Peki hepsi bu kadar mı? Tabi ki hayır. Bahsetmediğimiz daha birçok yemeği var kara sevdalının. Mesela?
Diğer bölgelerimizin yemek kültürleri hakkında bilgi almak için aşağıdaki linklere tıklayabilirsiniz. Lezzet parmaklarında. 😉
Doğu Anadolu Bölgesi Yemek Kültürü
Güneydoğu Anadolu Bölgesi Yemek Kültürü
İç Anadolu Bölgesi Yemek Kültürü
[os-widget path=”/yemekta/yaz%C4%B1-de%C4%9Ferlendirme” of=”yemekta” comments=”false”]
👍 Bilgi için teşekkür
Emeğinize sağlık 😉
Süper👍